Toán Soroban – Phương pháp tính nhẩm siêu tốc bắt nguồn từ Nhật bản – Đang là xu hướng nhiều bố mẹ quan tâm và đầu tư cho con học. Toán Soroban không chỉ giúp trẻ thực hiện các phép tính cộng, trừ, nhân, chia mà còn giúp trẻ nhạy bén với các con số, rèn luyện khả năng tập trung, trí nhớ và sự kiên nhẫn. Nhưng liệu có nên cho bé học Toán Soroban từ sớm hay không? Hãy cùng Logic Lab tìm hiểu trong bài viết này.
1. Toán Soroban là gì?
Toán Soroban là phương pháp rèn luyện trí não độc đáo, sử dụng bàn tính Soroban để giúp trẻ tính nhẩm nhanh và chính xác. Bắt nguồn từ Trung Quốc và được người Nhật phát triển mạnh mẽ, Soroban không chỉ dừng lại ở việc tính toán, mà còn trở thành phương pháp giáo dục toàn diện. Thông qua việc vừa thao tác trực tiếp vừa tưởng tượng bàn tính trong đầu, trẻ được rèn luyện khả năng tập trung, tư duy logic, trí nhớ hình ảnh và trí nhớ không gian.
Tham khảo thêm bài viết chuyên sâu của Logic Lab: Toán tư duy Soroban nơi phân tích rõ ứng dụng và giải pháp mở rộng của Soroban trong phát triển tư duy toán học của trẻ
1.1. Bàn Tính Soroban là gì?
Bàn tính Soroban có nguồn gốc từ Trung Quốc và được du nhập vào Nhật Bản từ thế kỷ 14. Đến những năm 1600, người Nhật đã cải tiến và phát triển bàn tính này, biến nó thành phương pháp rèn luyện trí tuệ mang tên Soroban. từ đó, toán Soroban không chỉ được ứng dụng trong giáo dục tại Nhật Bản mà còn lan rộng ra nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
– Cấu tạo bàn tính Soroban:
Bàn tính Soroban tuy có hình thức đơn giản nhưng lại là công cụ rèn luyện trí tuệ rất hiệu quả. Cấu tạo gồm :
- Khung bàn tính: Vật liệu khung thường làm bằng gỗ, trẻ, cây mây hoặc nhựa.
- Hạt tính: Vật liệu hạt thường được làm từ gỗ, nhựa hoặc là đá. Hạt tính có hình nón đôi (hình nón có đáy chung hình tròn)
- Thanh ngang: Chia bàn tính thành hai phần gồm: ngăn trên và ngăn dưới, là nơi các hạt di chuyển
- Các cột dọc: Các cột dọc chứa cố định các hạt tính, mỗi cột đại hiện cho một hàng số (đơn vị,chục,trăm..)
– Cách sử dụng Bàn tính Soroban:
Bàn tính Soroban thực hiện di chuyển các hạt để thực hiện phép tính. Trước khi thực hiện được phép tình bạn cần nắm được nguyên tắc biểu diễn số của bàn tính Soroban.
Ví dụ biểu diễn một con số trên một trục bằng cách di chuyển các hạt trên trục :
- Số 3: Đẩy 3 hạt phía dưới chạm xà ngang
- Sô 7: 1 hạt phía trên ( giá trị 5) + 2 hạt phía dưới.
– Bàn tính Soroban hình thành thói quen tính nhẩm nhanh:
Khi trẻ đã thành thạo việc sử dụng bàn tính tưởng tượng,trẻ không chỉ học được cách tính toán mà còn phát triển kỹ năng hình dung số trong đầu, từ đó tính nhẩm nhanh chóng, chính xác và trở nên dễ dàng. Từ đó trẻ có thể tính nhẩm siêu tốc, thực hiện những phép tính phức tạp mà không cần bất kỳ công cụ nào hỗ trợ.
1.2. Vì sao Toán Soroban rèn luyện phản xạ và tốc độ xử lý cho trẻ?
Toán Soroban không chỉ giúp trẻ tính nhanh hơn mà còn là công cụ rèn luyện não bộ toàn diện. Thông qua quá trình thực hành thường xuyên, trẻ phải phối hợp linh hoạt giữa mắt – tay – não, từ đó kích hoạt cả hai bán cầu não cùng hoạt động. Chính sự kết hợp này giúp Soroban trở thành một trong những phương pháp hiệu quả trong việc phát triển tư duy, phản xạ và khả năng xử lý thông tin ở trẻ.
– Não bộ được kích thích liên tục: Khi thực hành Soroban, trẻ phải đồng thời quan sát, di chuyển hạt tính và hình dung phép toán trong đầu. Việc kết hợp nhiều thao tác cùng lúc khiến não bộ được rèn luyện thường xuyên, giúp khả năng tiếp nhận và xử lý thông tin trở nên nhanh nhạy hơn.
– Rèn luyện phản xạ toán học: Điểm đặc biệt của Soroban năm ở “ảo tính” tức là tính toán trên bàn tính tưởng tượng trong trí óc. Khi tập luyện lâu dài, trẻ phát triển phản xạ toán học nhanh gọn, xử lý phép cộng,trừ,nhân,chia mà không cần giấy bút hay máy tính hỗ trợ
– Ứng dụng thực tế: Khả năng nhẩm nhanh không chỉ phục vụ việc học toán trên lớp mà còn hữu ích trong các tình huống hằng ngày như tính tiền, so sánh số lượng hay giải quyết bài toán thực tế. Đồng thời, Soroban còn góp trên nuôi dưỡng sự tập trung, tính kiên nhẫn và khả năng tổ chức suy nghĩ – những kỹ năng nền tảng cho mọi lĩnh vực học tập và phát triển sau này.
1.3. Trẻ học Toán Soroban theo lộ trình nào?
Để trẻ có thể thành thạo phương pháp Soroban, việc học cần diễn ra theo một lộ trình rõ ràng, đi từ nhận biết – luyện tập – đến ứng dụng. Mỗi giai đoạn không chỉ giúp trẻ hiểu sâu hơn về cách vận hành bàn tính mà còn từng bước hình thành kỹ năng tư duy và khả năng phản xạ toán học. Hành trình đó thường gồm 3 bước cơ bản sau:
– Bước 1: Làm quen bàn tính
Ở giai đoạn khởi đầu, trẻ được hướng dẫn quan sát cấu tạo của bàn tính Soroban, nhận biết từng cột dọc, vị trí hạt trên – hạt dưới cùng giá trị số mà chúng đại diện. Đây là bước nền quan trọng để trẻ hiểu cách bàn tính hoạt động trước khi bước vào luyện tập chuyên sâu.
– Bước 2: Luyện tốc độ
Khi đã nắm các thao tác cơ bản, trẻ bắt đầu luyện tập thường xuyên với những phép cộng, trừ, nhân, chia. Việc lặp lại nhiều lần giúp hình thành phản xạ nhanh nhạy, rèn tính tập trung và khả năng xử lý con số trong thời gian ngắn.
– Bước 3: Ảo tính
Ở cấp độ cao hơn, trẻ không còn phụ thuộc vào bàn tính vật lý mà có thể dựng hình ảnh Soroban ngay trong trí óc để tính nhẩm. Đây chính là điểm nổi bật của phương pháp Soroban, giúp bé phát triển trí nhớ trực quan, khả năng tưởng tượng không gian và thực hiện các phép tính siêu tốc trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
2. Lợi ích và hạn chế khi học toán Soroban
Toán Soroban không chỉ được biết đến như một phương pháp tính nhẩm mà còn là công cụ rèn luyện trí tuệ cho trẻ. Việc thường xuyên luyện tập trên bàn tính giúp trẻ phát triển tư duy logic, khả năng tập trung và trí nhớ hình ảnh. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm mạnh nổi bật, Soroban cũng tồn tại một số giới hạn nhất định mà phụ huynh cần cân nhắc trước khi cho con theo học.
2.1. Lợi ích khi học toán Soroban
Toán Soroban mang lại nhiều lợi ích vượt trội về tính toán siêu sốc, khả năng tập trung, tư duy logic, tăng cường trí nhớ hình ảnh, sự linh hoạt của ngón tay. Việc này giúp trẻ có nền tảng học thuật vững chắc, tăng sự tự tin và khả năng giải quyết vấn đề trong cuộc sống và học tập. Dưới đây là thông tin chi tiết về từng lợi ích mang lại:
– Phát triển trí tuệ và kỹ năng học tập:
- Nâng cao tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề: Toán Soroban giúp trẻ phát triển tư duy logic, phân tích và giải quyết các vấn đề bằng việc hiểu và xử lý các phép tính số học để có thể hiện trên bàn tính hoặc qua hình ảnh trực quan một cách hiệu quả.
- Tính toán nhanh và chính xác: Trẻ học cách sử dụng bàn tính vật lý để thực hiện phép tính, sau đó phát triển khả năng tính nhẩm siêu tốc mà không cần công cụ.
- Rèn luyện trí nhớ và khả năng tập trung: Quá trình học yêu cầu trẻ ghi nhớ các phép toán và hình ảnh trên bàn tính, giúp kích thích cả hai bán cầu não hoạt động, nâng cao sự tập trung và trí nhớ.
- Phát triển tư duy hình ảnh: Trẻ học cách tưởng tượng bàn tính trong đầu để thực hiện phép tính, hình thành tư duy hình ảnh mạnh mẽ, hữu ích cho các môn học cần tưởng tượng không gian như lập trình, thiết kế.
– Phát triển thể chất và tinh thần:
- Tăng cường sự khéo léo của ngón tay: Việc sử dụng bàn tính Soroban giúp rèn luyện sự khéo léo, linh hoạt của ngón tay và bàn tay.
- Tăng cường sự tự tin: Khi làm quen và thành thạo các phép toán, trẻ sẽ cảm thấy tự tin hơn vào khả năng toán học của mình.
- Phát triển toàn diện não bộ: Sự phối hợp giữa não trái (tính toán logic) và não phải (tưởng tượng hình ảnh) giúp phát triển toàn diện trí tuệ của trẻ.
2.2. Hạn chế khi học Toán Soroban
Bên cạnh những lợi ích nổi bật thì Toán Soroban cũng có một vài điểm hạn chế. Cụ thể:
– Phụ thuộc vào công cụ: Khi trẻ quen với việc tính toán bằng bàn tính sẽ khó chuyển sang cách tư duy toán học trừu tượng nếu không được hướng dẫn đúng các
– Hạn chế về phạm vi ứng ứng: Soroban chủ yếu hỗ trợ tính nhẩm và rèn kỹ năng cơ bản, chưa giải quyết tốt các dạng toán tư duy, toán nâng cao hay ứng dụng thực tế.
– Cần sự kiên trì: Việc học toán Soroban cần đòi hỏi thời gian và sự đều đặn. Nếu trẻ thiếu kiên nhẫn kết quả dễ bị gián đoạn
– Không thay thế hoàn toàn toán tư duy: Soroban giúp nhanh nhẹn trong tính toán nhưng chưa đủ để phát triển toàn diện tư duy logic, sáng tạo hay kỹ năng giải quyết vấn đề.
3. Có nên cho trẻ học Toán Soroban không?Độ tuổi nào phù hợp?
Toán Soroban là phương pháp hiệu quả để giúp trẻ rèn luyện khả năng tập trung, kỹ năng tính nhẩm nhanh. Đây là phương pháp mới và hay. Tuy nhiên, đây chỉ là một phương pháp học tập bình thường, nó cũng đòi hỏi sự nỗ lực và chăm chỉ ở trẻ. Để có kết quả tốt nhất, ba mẹ nên cho con học đúng thời điểm và đúng độ tuổi.
Độ tuổi phù hợp để học Toán Soroban
– Giai đoạn làm quen (4 – 6 tuổi)
- Làm quen bàn tính, hạt tính và cách biểu diễn số.
- Thực hành cộng, trừ đơn giản
- Giúp trẻ hình dung con số trực quan
– Giai đoạn cơ bản (6 – 8 tuổi)
- Cộng, trừ nhiều số
- Luyện tính nhẩm trên bàn tính tưởng tượng
- Rèn tập trung và tốc độ tính toán
– Giai đoạn nâng cao (8 – 10 tuổi)
- Cộng, trừ số lớn 4 – 6 chữ số
- Làm quen với phép nhân
- Nhẩm nhanh trong đầu không cần bàn tính
– Giai đoạn thành thạo (10 tuổi trở lên)
- Làm chủ cộng trừ, nhân, chia nhiều chữ số
- Giải toán phức tạp, tham gia tính nhẩm
- Tự tin trong học tập và thi cử
4. Logic Math – Giải pháp toàn diện hơn về phát triển tư duy Toán học
Toán Soroban thường tập trung mạnh vào tốc độ và độ chính xác của phép tính, chưa đủ để phát triển toàn diện các khía cạnh tư duy như phân tích, giải quyết vấn đề hay tư duy logic ứng dụng thực tế. Do đó, nếu phụ huynh chỉ cho bé học Soroban thì kết quả có thể sẽ thiên lệch tính toán chưa khai thác hết tiềm năng của trẻ.
Vì vậy, lựa chọn tối ưu là kết hợp Toán Soroban với các chương trình tư duy toàn diện, điển hình như Logic Math tại Logiclab. Logic Math không chỉ rèn luyện khả năng tính toán, mà còn phát triển kỹ năng tư duy logic, sáng tạo và khả năng phân tích. Nhờ đó, trẻ vừa nhanh nhẹn trong tính nhẩm, vừa phát triển khả năng tư duy sâu để học tốt hơn.
4.1. Tổng quan về chương trình Logic Math
Logic Math là chương trình phát triển tư duy thông qua Toán học, được xây dựng dựa trên nền tảng khoa học giáo quốc tế và đã được cấp Giấy chứng nhận kết quả thẩm định chất lượng chương trình giáo dục Logic Math dành cho trẻ em Việt Nam từ Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam Logic Math giúp trẻ phát triển cả khả năng tính toán, tư duy logic, sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề, hướng đến mục tiêu toàn diện:
– Làm quen và hiểu về bản chất toán học
– Rèn luyện tư duy logic, khả năng phân tích tình huống
– Kích thích sự tò mò, sáng tạo và ứng dụng vào đời sống
4.2. So sánh giữa Logic Math và Toán Soroban
– Toán Soroban: Tập trung vào kỹ năng tính nhẩm, rèn luyện trí nhớ hình ảnh và sự tập trung. Tuy nhiên phạm vi ứng dụng chủ yếu xoay quanh các phép tính cộng, trừ,nhân, chia
– Logic Math: Không chỉ giúp trẻ nắm vững kỹ năng tính toán mà còn mở rộng sang các dạng toán tư duy, phân tích, so sánh, giải quyết vấn đề thực tiễn.
Có thể thấy, Soroban giống như một “công cụ tăng tốc độ”, còn Logic Math là một “hệ thống giáo dục toàn diện”. Soroban giúp trẻ nhạy bén với con số, trong khi đó Logic Math mở rộng hơn, tạo nền tảng tư duy vững chắc để phát triển lâu dài trong học tập lẫn thực tiễn.
4.3. Phương pháp giảng dạy của chương trình Logic Math
Phương pháp Maieutic là phương pháp giáo dục lấy cảm hứng từ triết gia Socrates, thay vì truyền đạt kiến thức một chiều, giáo viên sẽ dẫn dắt trẻ bằng hệ thống câu hỏi gợi mở
4.3.1. Đặc điểm của phương pháp Maieutic
– Học qua khám phá: Trẻ được khuyến khích tự tìm ra lời giải, thay vì chỉ nghe và ghi nhớ
– Đặt câu hỏi thay vì cho đáp án: Giáo viên không đưa ngay kết quả, mà hướng dẫn học sinh phân tích, so sánh, phản biện để đến đáp án đúng
– Cá nhân hóa học tập: Mỗi câu hỏi sẽ phù hợp với năng lực từng bé, giúp trẻ phát triển khả năng của mình
4.3.2. Lợi ích của Logic Math dành cho trẻ
– Phát triển tư duy phản biện và khả năng lập luận logic
– Rèn tính tự lập trong học tập, không phụ thuộc vào thầy cô hay công thức có sẵn
– Tăng sự tự tin khi trình bày quan điểm và giải pháp
– Giúp trẻ vận dụng kiến thức toán học vào thực tiễn, thay vì học máy móc
4.4. Độ tuổi và lộ trình học của chương trình Logic Math tại Logic Lab
Chương trình Logic Math xây dựng chương trình giáo dục toàn diện cho trẻ từ 3 -11 tuổi với 3 chương trình cốt lõi:
4.4.1. Ucrea – Phát triển tư duy sáng tạo (3 – 6 tuổi)
Ở giai đoạn mầm non, Logic Math xây dựng chương trình Ucrea nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện cả về trí tuệ lẫn cảm xúc:
– Rèn luyện đồng thời IQ, EQ, SQ, AQ, cùng các kỹ năng tư duy cơ bản
– Trẻ được làm quen với tư duy logic, tư duy toán học và tư duy sáng tạo.
– Trẻ được khám phá toán học thông qua năm giác quan: Sức khỏe thể chất, nhận thức, cảm xúc xã hội, thể hiện sự sáng tạo, ngôn ngữ giao tiếp
Nhờ đó, trẻ được đặt nền móng vững chắc cho tư duy học tập trong giai đoạn tiếp theo.
4.4.2. Bright I-G – Phát triển tư duy khoa học (6 – 7 tuổi)
Bright I-G được thiết kế cho học sinh đầu tiểu học, tập trung vào việc :
– Phát triển kỹ năng quan sát, mức độ tập trung và khả năng chú ý.
– Tạo bước đệm quan trọng cho sự phát triển các kỹ năng tư duy phức tạp sau này.
– Khuyến khích trẻ tiếp nhận kiến thức mới thông qua trải nghiệm trực quan và hành động
– Giúp trẻ có kỹ năng làm việc nhóm và hình thành tư duy toán học
Đây chính là giai đoạn trẻ tăng khả năng tiếp thu và bắt đầu mở rộng tư duy khoa học.
4.4.3. Black Hole – Lý luận phân tích và bài tập vận dụng cao (8 – 11 tuổi)
Ở cấp độ nâng cao, chương trình Black Hole hướng tới:
– Giúp trẻ hiểu sâu và hệ thống hơn về các khái niệm toán học cơ sở, dựa trên chuẩn quốc tế CCSS
– Chú trọng vào tính thực tiễn và khả năng ứng dụng giải quyết nhiều vấn đề trong cuộc sống
– Rèn luyện khả năng phân tích, phản biện và sáng tạo qua các bài toán định hướng
– Chuẩn bị cho học sinh tham gia các kỳ thi toán nâng cao, cũng như đối mặt với thách thức phức tạp hơn trong học tập
Như vậy, có thể thấy lộ trình Ucrea – Bright I-G – Black Hole được Logic Lab thiết kế liền mạch, giúp trẻ từ 3 đến 11 tuổi phát triển toàn diện: Tư duy sáng tạo ban đầu → Tư duy khoa học → Tư duy phân tích → Ứng dụng thực tiễn
Toán tư duy Logic Lab – Người bạn đồng hành cùng sự phát triển của trẻ
Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục tư duy toán học và đội ngũ giảng viên được đào tạo bài bản, Logic Lab đã trở thành địa chỉ tin cậy của hàng nghìn phụ huynh tại Việt Nam. Chương trình không chỉ tập trung vào kiến thức toán học, mà còn chú trọng rèn luyện tư duy logic, khả năng sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề thực tiễn – hành trang quan trọng cho trẻ trong tương lai. Hãy để Logic Lab đồng hành cùng gia đình từ hôm nay.
Hotline: 024.4455.5656
Hy vọng bào viết đã giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về Toán Soroban và cân nhắc xem phương pháp này có phù hợp với con mình hay không. Dù Toán Soroban mang lại nhiều lợi ích trong việc rèn luyện tư duy, khả năng ghi nhớ và sự tập trung, cha mẹ vẫn nên quan sát cảm xúc của con trong quá trình học. Nếu bé cảm thấy áp lực hoặc mất hứng thú, hãy tạm dừng và tìm cách học khác phù hợp hơn. Việc lựa chọn đúng thời điểm, phương pháp và môi trường học tập phù hợp sẽ giúp trẻ phát triển tự nhiên, hiệu quả và hứng thú hơn với toán học.
